کنسانتره
معنی لغوی کنسانتره یعنی فشرده شده ؛ و به هر ماده ای که دارای ترکیبات غنی و فشرده از یک یا چند نوع ماده باشد کنسانتره می‌گویند.
اما کنسانتره آهن چیست؟ کنسانتره آهن یکی از محصولات ثانویه سنگ‌آهن خام بوده که به شکل پودری سیاه‌رنگ است. از این روش برای بالا بردن کیفیت و عیار سنگ آهن استخراج‌شده استفاده می‌کنند. کنسانتره آهن از انواع سنگ آهن نظیر مگنتیت و هماتیت بدست می آید. همچنین کنسانتره آهن یکی از مواد اولیه در گندله‌سازی و بریکت آهن اسفنجی به‌حساب می‌آید. کنسانتره آهن به علت نداشتن مواد مضر و اضافی و آسیب زننده به محیط زیست، از لحاظ صرفه‌جویی در زمان و هزینه در تولیدات صنایع نقش مهمی را ایفا می‌کند. لازم به ذکر است که کنسانتره آهن به عنوان محصولی غیرسمی، غیرقابل اشتعال و غیرقابل انفجار به صورت فله‌ای از طریق راه آهن یا از طریق دریا قابل حمل و نقل میباشد.
فرآوری سنگ آهن را می توان به دو دسته تقسیم بندی کرد:
- تولید سنگ آهن دانه بندی شده
سنگ آهن دانه بندی شده به روش مکانیکی و مغناطیسی بوده و در آن از آب استفاده نمی شود. این روش عیار چندان بالایی ندارد و به همین علت در سیستم های احیای مستقیم کاربردی ندارد اما در کوره بلند می توان از آن استفاده کرد.
- تولید کنسانتره سنگ آهن
بر خلاف آهن دانه بندی شده، برای تولید کنسانتره از روش های پیشرفته تری استفاده می شود که عیار آهن را افزایش می دهد و به حد قابل قبول می رساند. در ادامه با فرآیند فرآوری و تولید کنسانتره سنگ آهن بیشتر آشنا خواهیم شد.
- خردایش
- آسیاب‌کنی
- پرعیارسازی
- آبگیری
مرحله اول خردایش :
خرد کردن ماده معدنی که ازمعدن به کارخانه منتقل می شود بر عهده ی سنگ‌شکن است. این اولین مرحله از عملیات فراوری سنگ آهن است. در این قسمت قطعاتی که بین 25-20 تا 100 سانتی‌متر طول دارند به اندازه های کوچکتر از 20-25 سانتی‌متر شکسته می شوند. برای اینکه سنگ های کوچک به درون سنگ‌شکن وارند نشوند در ورودی سنگ‌شکن یک سرند قرار داده می شود. سنگ هایی که اندازه ی آن ها از سوراخ سنگ‌شکن کمتر است از آن عبور کرده و وارد سنگ‌شکن نمی شوند و به این ترتیب اجازه داده نمی شود تا بیشتر خرد شوند. موادی که در این مرحله خرد شده اند مجددا به کمک نقاله به مرحله بعدی سنگ‌شکن و سرند وارد می شوند. در این قسمت است با توجه به اندازه و همچنین ویژگی مواد معدنی عملیات سنگ شکنی خشک در چند مرحله انجام می شود. سنگ‌شکن مخروطی در این قسمت کاربرد دارد و اندازه مواد معدنی تا اندازه 30 میلیمتر کم می شود.
مرحله دوم آسیاب کنی
مواد معدنی که اندازه ای کمتر از ۳۰ میلیمتر دارند برای اینکه بیشتر خرد شوند وارد مرحله آسیاب کنی می شوند. این مرحله به صورت تر و به وسیله دستگاه آسیاب غلطکی فشاری انجام می گیرد و ابعاد ماده معدنی بین ۰٫۵ تا ۱ میلیمتر کاهش داده می شود. خروجی این مرحله حالتی دوغاب مانند دارد که به آن اسلاری نیز می گویند.
مرحله سوم پرعیارسازی
دوغاب یا اسلاری که از مرحله قبل تولید شده است علاوه بر آهن حاوی مواد زاید و اضافی بسیار زیادی نیز می باشد. در این مرحله از خاصیت مغناطیسی آهن برای جدا کردن آن از سایر مواد استفاده می شود به این صورت که اسلاری توسط پمپ به داخل یک درام هدایت می شود. اسلاری از روی درام که خاصیت مغناطیسی دارد عبور می کند. موادی که آهن دارند و به آهن ربای درام می چسبند و در انتها به وسیله ی یک تیغه جدا می شوند اما مابقی کانی های غیر مفید به همراه دوغاب به خارج هدایت می شوند.
مرحله چهارم آبگیری
در آخرین مرحله سنگ های پرعیار مرحله قبل باید خشک شوند زیرا مقدار آب درون خود دارند. عملیات آبگیری به وسیله ی فیلترهایی انجام شده و در نهایت کنسانتره با عیار بالا با رطوبت بین ۰ تا ۱۰ درصد به دست می آید. سایر مواد زاید نیز برای جدا سازی و خشک کردن به دستگاه دیگری منتقل می شوند و پس از آب گیری در سد باطله انبار می شوند.
با توجه به اینکه کنسانتره آهن دانه بندی بسیار ریزی دارد برای استفاده از صنایع مختلف مناسب نیست و به راحتی می‌تواند موجب ایجاد اختلال و ایراد در عملکرد کوره‌های بلند شود. برای جلوگیری از این کار، کنسانتره آهن به محصول دیگری تبدیل می‌شود که با نام گندله آهن شناخته می‌شود. از مصارف دیگر کنسانتره آهن می‌توان به ساخت بریکت آهن اسفنجی اشاره کرد. بریکت آهن اسفنجی همان بلوکه فشرده است که از آهن اسفنجی ساخته می‌شود.
۱. کارخانه بزرگ گندله سازی گل گهرسیرجان
۲. کارخانه گندله سازی اردکان
۳. کارخانه تولید کنسانتره و گندله اندیمشک